Genellikle İtalya ile özdeşleştirilse de fesleğenin 5.000 yıldan uzun bir süre önce Hindistan ve Güneydoğu Asya'da keşfedildiğine inanılıyor. Üstelik sadece lezzetli olmakla kalmıyor, aynı zamanda daha uzun yaşamanıza da yardımcı olabiliyor.
Diyetisyen Gillian Culbertson, "Fesleğen, kanser, diyabet, kalp hastalığı ve artrit gibi kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olabilecek besinler ve bileşikler içerir. Bunun yanı sıra, antibakteriyel ve anti-inflamatuar faydaları vardır. Kullandığınız türe ve forma bağlı olarak zihinsel sağlığınızı bile iyileştirebilir” diyor.
Peki, fesleğeni bu kadar mucizevi kılan nedir?
Tansiyonu yönetmeye yardımcı olur
Geleneksel Çin tıbbında yüzlerce yıldır kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde kullanılan fesleğenin, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda yüksek tansiyonu düşürdüğü görülmüştür.
Gillian, "Ayrıca fesleğen, kan damarlarını gevşeterek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilecek bir yağ olan eugenol içerir. Bu faydalar, fesleğenin tüm formları için geçerlidir: özleri, yaprakları ve tozları” dedi.
Kanseri önlemeye destek olur
Fesleğen, pizzada harika bir lezzet olmasının yanı sıra bazı kanser türlerini önlemeye de yardımcı olabilir. 2016'da Journal of Molecules dergisinde yayımlanan bir araştırma, tatlı fesleğen esansiyel yağının insan kolon kanseri hücrelerinin büyümesini engellediğini ortaya koydu.
Natural Product Research dergisinde yayımlanan başka bir çalışmaya göre, beş farklı fesleğen türünün (genovese, mor, koyu opale, anason ve çalı fesleğeni) kanser hücrelerinin büyümesini ve bölünmesini engelleyerek onları yok edebildiği belirlendi.
Gillian, "Fesleğenin güçlü bir kanser önleme aracı olabileceğine dair kanıtlar artıyor. Ancak bu umut verici sonuçları doğrulamak ve insanların ne kadar fesleğen tüketmesi gerektiğini anlamak için daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç var” diye konuştu.
Kan şekeri seviyelerini iyileştirir
Gillian, "İnsanlar üzerindeki çalışmalar henüz erken aşamada olsa da kan şekeri yönetimi ve Tip 2 diyabet için bazı heyecan verici potansiyel faydalar göstermiştir” dedi.
Araştırmalar, fesleğen özütünün diyabet modellerinde kan şekeri seviyelerinde düşüşe katkıda bulunduğunu buldu. Aynı etki, hayvanlarda fesleğen özütü kullanıldığında da gözlemlendi. Ancak, bitkinin kan şekeri sağlığı üzerindeki uzun vadeli etkisini anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiliyor.
Hücre hasarından korur
Bu lezzetli bitki, hücre hasarını nötralize ederek önleyen veya yavaşlatan antioksidanlarla doludur. Vücudunuz stres ve iltihaplanmaya tepki olarak ‘serbest radikaller’ adı verilen zararlı moleküller üretir. Sigara dumanı ve UV radyasyonu gibi çevresel etkenler de serbest radikal kaynağıdır.
Gillian, "Antioksidanlar, serbest radikallere karşı bir kalkan görevi görür. Bu zararlı moleküllerden kendinizi korumazsanız, katarakt, artrit, kardiyovasküler hastalıklar ve hatta kanser gibi sağlık sorunları geliştirebilirsiniz” ifadelerine yer verdi.
Fesleğeni beslenmenize katmadan önce, kullandığınız ilaçlarla etkileşime girme ihtimaline karşı doktorunuza danışmanız önemlidir. Gillian, "Fesleğen, kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kanınızı çok fazla inceltebilir" uyarısında bulundu.
Ayrıca, tansiyon veya kan şekeri ilaçlarıyla birlikte alındığında bu seviyelerin çok düşmesine neden olma riski de bulunuyor.
Fesleğeni taze veya kuru olarak tüketebilirsiniz. Kurutulmuş fesleğenin tadı daha yoğun olma eğilimindedir. Gillian, "Elinizde sadece kurutulmuş fesleğen varsa, taze fesleğen miktarının yarısını veya üçte birini kullanın” diye tavsiye etti.
Fesleğeni beslenmenize nasıl katabilirsiniz?
Fesleğen çeşitleri
Fesleğenin bilimsel adı Ocimum basilicum'dur ancak marketlerde gördüğümüzden çok daha fazla çeşidi vardır:
Tatlı Fesleğen: Pesto sosunda kullanılan, ot-yeşili yapraklara sahip popüler market fesleğenidir.
Genovese Fesleğen: Daha büyük ve daha koyu yapraklara sahip, daha güçlü bir tada sahiptir.
Thai Tatlı Fesleğen: Siyah meyan kökü tadına sahip, daha düz ve sivri yaprakları vardır. Diğer fesleğen türlerinin aksine yüksek pişirme sıcaklıklarına dayanıklıdır.
Mor Fesleğen: Kırmızımsı-mor yapraklara sahip bir çeşittir.
Kutsal Fesleğen: Hinduizm'de ibadet için kullanılır ve önemli bir tıbbi bitki olarak kabul edilir. Çiğ yendiğinde diğer çeşitlerden daha acıdır.
