Her kadın, doğduğunda yumurtalarıyla birlikte dünyaya gelir. Bu nedenle bir kadın bir kız çocuğuna hamile kaldığı andan itibaren yalnızca bebeğini değil, aynı zamanda onun yumurtalıklarının da oluşum sürecini başlatmış olur.
İleride gebelik düşünen bir kadın, aslında anne karnındayken oluşan yumurta hücreleriyle evlat sahibi olur. Bu demek oluyor ki bir kadın hamilelik sürecinde sadece kızını taşımaz, kızının yumurtaları aracılığıyla gelecekteki torunlarının da ilk hücrelerini bedeninde taşımış olur.
Bu biyolojik gerçek aslında kadın bedeninin ne kadar erken hazırlığa başladığını gösteriyor. Şimdi yumurtanın seçildiği süreçle ilgili yazının detaylarına geçiyoruz.
YUMURTANIN GİZLİ YOLCULUĞU
Uzmanlara göre döllenecek olan yumurtalar anne karnında oluşsa bile seçilip olgunlaşma sürecine girmesi yaklaşık 3 ay önce başlıyor. Yani her adet döngüsünde ovülasyona (yumurtlamaya) giden yumurta aslında 90 gün önce seçilmiş oluyor.
Bu biyolojik sürece tıpta “folikül gelişim süreci” (folikülogenezis) deniyor. Bilimsel olarak yumurtanın yolculuğunun başladığı bu dönem, modern beslenme ve üreme tıbbında ise daha anlaşılabilir bir ifade ile “prekonsepsiyonel dönem” ya da “yumurta kalitesi penceresi” olarak adlandırılıyor.
GEBELİK BİR KARARLA DEĞİL HAZIRLIKLA BAŞLAR
Sağlıklı bir şekilde çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için bu dönem, aslında gebelik öncesi hazırlık süreci olarak geçiyor. Bu süreçte hem fiziksel hem de psikolojik hazırlık büyük önem taşıyor. Anne adayının geçirdiği her muayene doğurganlık sürecini yakından etkiliyor.
Uzmanlara göre mesele yalnızca yumurtanın büyümesi değil. Aynı zamanda vücudun yumurtayı koruyabildiği ve desteklediği bir dönem olarak geçiyor. Çünkü bu 3 ay boyunca atılan her adım, yumurtanın kalitesini, gelecekte döllenme ihtimalini, embriyoya dönüşme ve rahimde tutunma şansını belirleyebiliyor.
Bu yüzden birçok kadın doğum uzmanı, “Hamile kalmayı düşünüyorsanız en az 3 ay önce hazırlanmaya başlayın” diyor.
BU 3 AY YUMURTANIN KADERİNİ BELİRLİYOR
Gebelik başladıktan sonra yapılan müdahalelerin faydaları olsa da tek başına yeterli olmayabilir. Bu yüzden eğer hamile kalmayı planlıyorsanız, yaşantınızda bazı değişiklikler yapmak vücudunuzu gebeliğe hazırlama açısından gereklilik arz eder.
Yumurta kalitesini desteklemek için önerilen adımlar:
- Beslenme düzenini gözden geçirin
- Stresi azaltmaya çalışın
- Uyku düzenini oturtun
- Kan tahlillerini atlamayın
- Vitamin-mineral desteği alın
- Hafif egzersizler yapın
- Sigara ve alkolü bırakın
- Kafein kullanımını sınırlandırın
Bu 3 ayı pasif bir bekleme süreci gibi değil de, aksine vücudun zararlı maddelerden arındığı ve sessizce hazırlandığı bir dönem olarak düşünün. Çünkü bu süre zarfında yapılan en ufak iyileştirme bile yumurtayı zenginleştirip gebelik şansını artırabilir.
Ayrıca bu süreç yalnızca anne adayıyla ilgili değildir; baba adayı da bu dönemin aktif bir parçası olmalıdır. Baba adaylarının da kilo kontrolü, besin öğelerini yeterli alması ve toksinlerden uzak durması da büyük önem taşıyor. Çünkü gebeliğe hazırlık, çiftlerin birlikte yürütmesi gereken bir yolculuktur.
SÜREÇ KİŞİYE ÖZEL PLANLANMALI
Bu üç aylık dönem sadece beslenme değişikliklerinden ibaret değildir. Bazı kadınlar için süreç daha hassas ilerler ve mutlaka doktor takibi gerektirir.
Tekrarlayan düşük öyküsü
Genetik yatkınlık
PCOS (polikistik over sendromu)
Endometriozis
Kan pıhtılaşması (trombofili)
Hormon dengesizlikleri
Düşük yumurtalık rezervi
Kronik stres ya da enfeksiyon riski
Yukarıdaki durumlar söz konusuysa gebelik öncesi dönemin tıbbi değerlendirmeyle başlaması gerekir. Yumurtalık rezervi, hormon profili, vitamin-mineral eksikleri ve bağışıklık durumu ancak doktor muayenesiyle belirlenebilir.
Bu aşamada beslenme de büyük önem taşır. Çünkü her kadın için gerekli besin grupları aynı değildir. Kimi kadın için şeker, gluten veya süt ürünleri azaltılırken; kimi kadın için folat, omega-3, demir ya da D vitamini destekleri artırılabilir. Yani hangi besinin ekleneceği ya da çıkarılacağı bile kişiye özel olmalıdır.
Gebelik planlamasında düzenli muayene ve tetkikler büyük önem taşıyor. Uzmanlar, erken fark edilen bir sorunun yalnızca yumurtayı değil, anne adayının tüm gebelik sürecini etkileyebileceğini vurguluyor. Bu nedenle bu dönem bir tahmin değil; önleyici gebelik planlaması olarak değerlendirilmelidir.
