Dünya genelinde hastalıkların, yaralanmaların ve risk faktörlerinin toplum sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyen Küresel Hastalık Yükü (GBD) çalışması, 2050’ye kadar kanserin seyrini ve etkilerini mercek altına aldı. Araştırmaya göre, 2050’de dünya genelinde kanser hastası sayısı ortalama 30,5 milyon, kanserden ölümler ise ortalama 18,6 milyon civarında olacak.
En yaygın ve ölümcül kanserler
2023 verilerine göre, en çok görülen kanser türü meme kanseri (2,3 milyon vaka) olurken, bunu akciğer ve kolon kanseri takip ediyor. Ölüm oranlarında ise akciğer kanseri başı çekerken, ardından kolon ve mide kanseri geliyor. 2050’de de en çok ölüme sebep olan kanser türlerinin akciğer ve kolon kanseri olması bekleniyor.
Risk faktörleri ve sigara
Çalışmada kansere yol açan 44 risk faktörü sıralandı; bunlar arasında mesleki ve çevresel riskler, metabolik riskler ve davranışsal riskler yer aldı. Davranışsal riskler kanser artışında en büyük etkiye sahipken, sigara kullanımının 16 farklı kanser türüyle doğrudan ilişkili olduğu belirlendi. Sigara dışında alkol, sağlıksız beslenme ve obezite de önemli risk faktörleri arasında gösterildi.
Sigara ile ilişkili kanser türleri
-
Akciğer kanseri
-
Ağız kanseri
-
Dudak kanseri
-
Dil kanseri
-
Yutak (orofarenks) kanseri
-
Gırtlak (larenks) kanseri
-
Yemek borusu (özofagus) kanseri
-
Mide kanseri
-
Pankreas kanseri
-
Karaciğer kanseri
-
Böbrek kanseri
-
Mesane kanseri
-
Rahim ağzı (serviks) kanseri
-
Kolorektal kanser
-
Akut miyeloid lösemi (AML)
-
Nazal ve paranazal sinüs kanserleri
Önlemler hayati önemde
Araştırmacılar, kötü ve sağlıksız alışkanlıkların değiştirilmesi, çevresel ve mesleki risklerden kaçınma, erken teşhis ve kanser taramalarının artırılmasının, kansere yakalanma ve ölüm riskini önemli ölçüde azaltacağını vurguladı.